Việt Nam, mặc dù đang là “vua đầu ngành” về xuất khẩu hạt điều, nhưng lại đối mặt với việc chi hơn 3 tỷ USD để nhập khẩu mặt hàng này trong năm 2023. Hạt điều, được coi là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, giữ vững vị trí quốc gia số 1 thế giới với tỷ lệ chiếm 80% tổng sản lượng toàn cầu trong 16 năm liên tiếp, theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas).

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong tháng 12/2023, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt hơn 63.000 tấn, kim ngạch đạt hơn 343 triệu USD. Trong cả năm 2023, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam ước đạt hơn 644.000 tấn, tổng kim ngạch đạt 3,644 tỷ USD, tăng mạnh 24% về lượng và 18% về kim ngạch so với năm 2022.

Các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, và Hà Lan tiếp tục là những đối tác nhập khẩu chính cho hạt điều của Việt Nam. Mỹ, đặc biệt, chiếm vị trí lớn nhất với kim ngạch đạt 885,5 triệu USD, tăng 5% so với năm 2022 và chiếm 24,3% kim ngạch xuất khẩu hạt điều của cả nước so với năm trước. Các thị trường khác cũng ghi nhận mức tăng đáng kể, như Trung Quốc với tăng trưởng 55% và Hà Lan với tăng 19% so với năm trước.

Dự báo cho thị trường hạt điều toàn cầu cho thời kỳ 2022-2027 là tăng trưởng bình quân khoảng 4,6%. Điều này được lý giải bằng sự gia tăng nhu cầu chế độ ăn uống thuần chay và sự ưa chuộng thực phẩm chế biến từ các loại hạt, trong đó hạt điều đóng vai trò quan trọng.

Tuy Việt Nam là quốc gia xuất khẩu hạt điều hàng đầu, nhưng ngược lại, nước ta lại phải chi hàng tỷ USD để nhập khẩu hạt điều thô. Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong 11 tháng đầu năm 2023, doanh nghiệp sản xuất và chế biến hạt điều của Việt Nam đã chi đến 3,07 tỷ USD để nhập khẩu gần 2,66 triệu tấn hạt điều, tăng đáng kể 46,5% so với năm 2022. Lý do chính là nguồn cung hạt điều thô nội địa chỉ đáp ứng khoảng 30% công suất chế biến, còn lại 70% phải nhập khẩu từ các quốc gia như Bờ Biển Ngà, Campuchia, Nigeria, Tanzania và Ghana.

Hiệp hội Điều Việt Nam khẳng định rằng để giải quyết tình trạng này và thúc đẩy ngành điều phát triển, các doanh nghiệp chế biến điều cần chủ động hơn trong việc đầu tư và phát triển nguồn nguyên liệu từ vùng sản xuất. Hỗ trợ và ký kết hợp đồng thu mua với những người trồng điều sẽ giúp đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, từ đó giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung hạt điều thô từ các quốc gia khác, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh của ngành chế biến xuất khẩu điều của Việt Nam.

Các khu vực trồng điều chủ yếu ở Việt Nam, như Đông Nam Bộ, đang là địa điểm tập trung với hơn 20 tỉnh, thành phố. Hạt điều, với giá trị dinh dưỡng cao, có tiềm năng hỗ trợ giảm cholesterol, tăng cường hệ miễn dịch, và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư, và tiểu đường.

Theo CAFEF